孔蒂：不敌对手输球都怪我 穆氏曼联配得上胜利

Macaristan Macarca: Magyarország
Bayrak Arma
Mill? mar? "Himnusz" (Macarca) "Mill? Mar?"
Macaristan konumu (koyu ye?il)百度 作为科学术语，城市学（urbanology）一词最早是由苏格兰生物学家帕特里克·盖迪斯（PatrickGeddes）在1915年出版的《城市的演化》中首次提出的概念。 - Avrupa'da (koyu gri) - Avrupa Birli?i'nde (ye?il)
Ba?kent ve en büyük ?ehir	Budape?te
Resm? dil(ler)	Macarca
Etnik gruplar (mikro nüfus say?m? 2016)	%98,3 Macar %3,2 ?ingene %1,8 Alman %1 beyan edilmedi
Demonim	Macar
Hük?met	üniter parlamenter cumhuriyet
? Cumhurba?kan? Tamás Sulyok ? Ba?bakan Viktor Orbán
Yasama organ?	Ulusal Meclis
Kurulu?
? Macaristan Prensli?i 895 ? Macaristan Krall??? 25 Aral?k 1000 ? Moha? Muharebesi 29 A?ustos 1526 ? Budin'in kurtulu?u 2 Eylül 1686 ? 1848 Devrimi 15 Mart 1848 ? Avusturya-Macaristan ?mparatorlu?u 20 Mart 1867 ? Trianon Antla?mas? 4 Haziran 1920 ? ü?üncü Cumhuriyet 23 Ekim 1989 ? Avrupa Birli?i üyeli?i 1 May?s 2004
Yüz?l?ümü
? Toplam	93.030 km2 (108.)
? Su (%)	0,74
Nüfus
? 2020 tahmin?	9.769.526
? Yo?unluk	105,3/km2 (78.)
GSY?H (SAGP)	2021 tahmin?
? Toplam	342,708 milyar $ (54.)
? Ki?i ba??na	35.088 $ (40..)
GSY?H (nominal)	2021 tahmin?
? Toplam	176,543 milyar $ (53.)
? Ki?i ba??na	18.075 $ (43.)
Gini (2019)	28.0 dü?ük · 16.
?GE (2022)	0.846 ?ok yüksek · 46.
Para birimi	Forint (HUF)
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
? Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Trafik ak???	sa?
Telefon kodu	+36
ISO 3166 kodu	HU
?nternet alan ad?	.hu ve .eu
Resm? site kormany.hu

Macaristan (Macarca: Magyarország, Macarca telaffuz: [?m???rorsa?ɡ]), Orta Avrupa'da Karpatlarda kurulu olan ve denize k?y?s? olmayan bir ülkedir. Kom?ular?; bat?da Avusturya ve Slovenya, kuzeyde Slovakya, do?uda Romanya ve Ukrayna, güneyde S?rbistan ve H?rvatistan'd?r. Ba?kenti Budape?te olan Macaristan, OECD, NATO, AB, Vi?egrad Grubu ve Schengen üyesidir. ülkedeki resm? dil, Fin-Ugor dillerinden olan ve Avrupa Birli?i'nin 24 resm? dilinden biri olan Macarcad?r. Bu ba?lamda Macarca, Avrupa Birli?i'nde Fince, Estonca ve Maltaca ile beraber Hint-Avrupa dillerinden olmayan d?rt dilden biridir.

Hüküm süren Kelt (M? 450 sonras?) ve Roma (M? 9 - 5. yüzy?l) d?nemlerinden sonra Macaristan'?n kurulu?u 10. yüzy?lda Do?u Roma taraf?ndan 1000 y?l?nda tahta oturtulan I. István'?n büyük büyükbabas? árpád ?nderli?inde Macarlar?n Asya'dan b?lgeye geli?iyle Macaristan tarihi ba?lamaktad?r. Macar Krall??? ?e?itli kesintilerle de olsa 946 y?l varl???n? sürdürdü. Bu süre?te de Bat?n?n kültürel merkezlerinden biri oldu. Zaman?n?n süper gü?lerinden olan Macaristan, ittifak devletleriyle girdi?i I. Dünya Sava??'n? kaybedince ülke topraklar?n?n ü?te ikisinden fazlas?n? 3.3 milyon etnik Macar halk?yla beraber kaybetti. Buna neden olan ve 1920 y?l?nda imzalanan Trianon Antla?mas?, Macar tarihinin en k?tü olaylar?ndan biri olarak kabul edildi?i gibi, a??r ?artlar?yla bilinmektedir. II. Dünya Sava?? s?ras?nda Nazi Almanyas? ile birlik olan Macaristan, bunun ard?ndan Sovyet Rusyas? taraf?ndan ele ge?irildi ve 1947 ile 1989 y?llar? aras?nda komünist y?netimi benimsedi. Bu d?nemde Macaristan, 1956 Macar Devrimi gibi olaylarla uluslararas? bir tan?n?rl?k elde etti. 1989 y?l?ndaki devrimle Do?u Bloku'nun ??kmesiyle s?n?rlar?n? Avusturya'ya a?t?. Bu y?ldan sonra da parlamenter cumhuriyet s?fat?n? elde etti. Bugün ülke geni? gelire sahip bir ekonomi bar?nd?rmaktad?r. Ayr?ca b?lgesel baz? kaynaklar? da tekelinde bulundurmaktad?r.

?nceki on y?lda Macaristan dünyan?n onuncu dinamik ekonomisi olarak g?sterildi?i gibi dünyan?n on be? turistik merkezinden biridir. Ayn? ?ekilde ba?kent Budape?te, dünyan?n en güzel kentlerinden biri olarak g?sterilmektedir. ülkedeki Hévíz G?lü, dünyan?n en büyük ikinci kapl?cas?d?r. Yine Balaton G?lü, Orta Avrupa'daki en büyük g?ldür. Son olarak Hortobágy, Avrupa'n?n en geni? otla??d?r.

Tarih?e

Ana madde: Macaristan tarihi

Ana madde: Arpad Hanedan?

Co?rafya

Ana madde: Macaristan co?rafyas?

Budape?te

Ke?kemet

Dunaújváros

Yan?kkale

Sopron

Pe?

Kapo?var

?stolni Belgrad

Szombathely

Segedin

Beke?-?aba

Mi?kof?a

Nyíregyháza

Debrecen

Balaton

Tuna

Tisa

Kéke?

A V U S T U R Y A

S L O V A K Y A

R O M A N Y A

S L O V E N Y A

H I R V A T ? S T A N

S I R B ? S T A N

U K R A Y N A

Macaristan Yaylas? (Felf?ld)

Macaristan'?n kuzey kesimleri da?l?k bir b?lgedir. Do?u kom?usu Romanya'n?n kuzey s?n?r?ndan i?eri giren bu da? zinciri bat?ya do?ru uzanarak Avusturya Alpleri ile birle?ir. Ama bu da?lar akarsulara s?k s?k ge?it veren say?s?z birtak?m tepelere par?alanm??t?r. Da?lar?n en yüksek noktas? Keke? Tepesi'dir (1.014 m). Yer yer vadilerle yar?lan da?lar?n yama?lar? s?k ormanlarla kapl?d?r. Tepelerden vadilere inildik?e "l?s" ad? verilen kil ve kum kar???m? sar? renkli bal??kla kapl? araziler g?rülür. Bunlar ?ok verimli topraklard?r. Ba?lar, meyve bah?eleriyle dolu olan vadilerde s?rtlar?n? yama?lara dayam?? kasabalara rastlan?r. Tuna Nehri'nin bat?s?nda Bakony Ormanlar? bulunur.

Macar Denizi diye an?lan Balaton G?lü'ne kadar uzayan bu da?l?k b?lge ?o?unlukla kire?ta??ndan olu?mu? bir yaylad?r. En yüksek tepesi K?r?shegy Da??'d?r (713 m). Buralarda da tepeler ormanlarla kapl? olup vadiler tar?ma ayr?lm??t?r. Vadilerde de yer yer l?s topra??na rastlan?r. Balaton G?lü'nden güneye do?ru, S?rbistan s?n?r? yak?nlar?nda Mecsek Da?lar? (En yüksek noktas? 682 m) bulunur. "Felf?ld" diye an?lan Macaristan Yaylas? burada sona erer.

Macaristan Ovas? (Alf?ld)

Ana madde: Büyük Macaristan Ovas?

Bat? Macaristan Ovas?'nda ilk planda tepelerin ?oklu?u g?ze ?arpar. Buralarda akarsular bulan?k ve ?amurludur. Bunlardan daha ?ok ormandan kesilen a?a? kütüklerini ta??mak i?in faydalan?l?r. Tuna'ya d?külen Raba, Repce ve Marcal nehirleri aras?nda kalan topraklarda bu?day ekimi yap?l?r. Tuna'y? ge?ip do?uya ilerlendik?e Büyük Alf?ld denilen karakteristik Macar Ovas? ile kar??la??l?r. Macar halk?n?n yar?s?n? bar?nd?ran ba?tan ba?a düz, engin bir ?ay?rd?r. Büyük Alf?ld'de büyük ?s? farklar? g?ze ?arpar. Kuzeyde da?larla ?evrili oldu?u i?in yaz?n ?iddetli s?caklar olur. K???n ise dondurucu rüzgarlar ovay? kaplar. Karpatlar'dan inen Tisza Nehri ovay? enlemesine keserek güneyde S?rbistan'a girer (Voyvodina ?zerk B?lgesi) ve orada Tuna'ya kar???r. Büyük miktarda ?amuru da birlikte sürükleyen bu ?rmak, ilkbahar ta?k?nlar? s?ras?nda olduk?a geni? bir ?evreyi sular alt?nda b?rak?r. Yaz?n k?zg?n güne?le kuruyan bu ?amurlar Tuna ile Tisza aras?ndaki b?lgenin karakteristik manzaras?d?r. Kuzeydo?uda Romanya s?n?r?na yak?n Debrecen dolaylar?nda buna benzer kumlu, bal??kl? yerlere rastlan?r.

Tar?ma ?ok elveri?li l?slü topraklar ?o?unlu?u meydana getirirler. Macaristan'?n tar?m y?nünden zenginli?inin belli ba?l? kayna?? bu bereketli ovalard?r.

?klim

S?cakl?k, ocak ay?nda -1 ila 2 derece aras?ndad?r. Yaz aylar?nda ise s?cakl?k en fazla 29 dereceye kadar yükselir. Denize k?y?s? olmad??? i?in ülkede karasal iklim hakimdir.

Siyaset

Ana madde: Macaristan'da siyaset

Macaristan Parlamento Binas?

Macaristan üniter bir cumhuriyettir. Parlamento taraf?ndan her be? y?lda bir se?ilen devlet ba?kan?n?n rolü semboliktir; ancak g?revleri aras?nda ba?bakan? atamak vard?r. Ba?bakan ise hük?met üyelerini se?er ve g?revden al?r. Her bakan aday?, devlet ba?kan? taraf?ndan bir formalite olarak onaylanmal?d?r.

Yasama organ? (Országgy?lés) 2014'ten bu yana 199 üyelidir. 1999-2014 y?llar? aras?ndaki 386 üyeli i?leyi?, 2011'de ba?layan bir dizi yasal de?i?iklik ve 2012'de yürürlü?e giren yeni anayasa ile de?i?mi?tir.

Ayn? ?ekilde se?im sistemi de yenilenmi? ve ilk kez 2014 se?imlerinde yürürlü?e giren se?im sistemiyle, 2010'dan beri iktidarda olan Fidesz partisinin hakimiyeti artm??t?r. Son yasal de?i?iklikler Macaristan'da demokrasinin otoriterle?ti?i tart??malar?n? da beraberinde getirmi?tir.

Bir siyasi parti parlamentoya girebilmek i?in oylar?n en az %5'ini almal?d?r. Macaristan'da milletvekili se?imleri 4 y?lda bir yap?l?r. 15 üyeli Anayasa Mahkemesi, yasalar?n anayasaya uygunlu?unu denetler. 2012 sonras? yeni sistemde Anayasa Mahkemesi'nin rolü de azalt?lm??t?r.

?dari b?lümler

Ana madde: Macaristan'?n idari b?lümleri

Macaristan idari olarak 19 ile (megye) ve 1 ba?kent (f?város) Budape?te'ye b?lünmektedir.

NUTS 1

NUTS 2

NUTS 3

NUTS 1		NUTS 2		NUTS 3
B?lüm	Kodu	Büyük Alan	Kodu	B?lge	Kodu
Orta Macaristan	HU1	Orta Macaristan	HU10	Budape?te	HU101
				Pest	HU102
Transdanubia	HU2	Orta Transdanubia	HU21	Fejér	HU211
				Komárom-Esztergom	HU212
				Veszprém	HU213
		Bat? Transdanubia	HU22	Gy?r-Moson-Sopron	HU221
				Vas	HU222
				Zala	HU223
		Güney Transdanubia	HU23	Baranya	HU231
				Somogy	HU232
				Tolna	HU233
Kuzey Macaristan ve Alf?ld	HU3	Kuzey Macaristan	HU31	Borsod-Abaúj-Zemplén	HU311
				Heves	HU312
				Nógrád	HU313
		Kuzey Alf?ld	HU32	Hajdú-Bihar	HU321
				Jász-Nagykun-Szolnok	HU322
				Szabolcs-Szatmár-Bereg	HU323
		Güney Alf?ld	HU33	Bács-Kiskun	HU331
				Békés	HU332
				Csongrád	HU333

Macaristan?n b?lgeleri
B?lgenin Ad?	B?lge Merkezi	Alan (km2)	Nüfus	Yo?unluk (/km2)
Kuzey Macaristan	Miskolc	13.428	1.289.000	96
Kuzey Alf?ld	Debrecen	17.749	1.554.000	88
Güney Alf?ld	Szeged	18.339	1.367.000	75
Orta Macaristan	Budape?te	6919	2.825.000	408
Orta Transdanubia	Székesfehérvár	11.237	1.114.000	99
Bat? Transdanubia	Gy?r	11.209	1.004.000	90
Güney Transdanubia	Pécs	14.169	989.000	70

?dari B?lge	B?lge Merkezi	Alan (km2)	Nüfus	Yo?unluk	Kasaba/ K?y
?ablon:Hungary counties imagemep 450
Bács-Kiskun	Kecskemét	8,445	541,584	64	119
Baranya	Pécs	4,430	402,260	91	301
Békés	Békéscsaba	5,631	392,845	70	75
Borsod-Abaúj-Zemplén	Miskolc	7,247	739,143	102	355
Csongrád	Szeged	4,263	425,785	100	60
Fejér	Székesfehérvár	4,359	428,579	98	108
Gy?r-Moson-Sopron	Gy?r	4,208	440,138	105	182
Hajdú-Bihar	Debrecen	6,211	550,265	89	82
Heves	Eger	3,637	323,769	89	119
Jász-Nagykun-Szolnok	Szolnok	5,582	413,174	74	75
Komárom-Esztergom	Tatabánya	2,265	315,886	139	76
Nógrád	Salgótarján	2,546	218,218	86	129
Pest	Budape?te	6,393	1,124,395	176	186
Somogy	Kaposvár	6,036	334,065	55	244
Szabolcs-Szatmár-Bereg	Nyíregyháza	5,936	583,564	98	228
Tolna	Szekszárd	3,703	247,287	67	108
Vas	Szombathely	3,336	266,342	80	216
Veszprém	Veszprém	4,493	368,519	82	217
Zala	Zalaegerszeg	3,784	269,705	78	257

• 
  Miskolc - "Diósgy?ri" kale
• 
  Tihany
• 
  Transdanubia
• 
  Hollók?
• 
  Esztergom
• 
• 
  Esterháza

Ekonomi

Ana madde: Macaristan ekonomisi

?hracat odakl? bir ekonomiye sahip olan Macaristan, uluslararas? ekonomik konjonktürün yaratt??? risklere a??kt?r. D?? ticaretinin büyük bir b?lümünü AB ülkeleriyle yapan ülke, Avro'ya ge?i? i?in gerekli haz?rl?klar? da sürdürmektedir. Temel ürün gruplar?na g?re d?? ticaretinin da??l?m?nda, makineler, elektronik e?yalar ve nakliye ara?lar? ülkenin ithalat ve ihracat?nda ana sekt?rler olarak ?ne ??kmaktad?r. ?thalat?n yakla??k %50'sini, ihracat?n ise %60'?n? bu ü? sekt?r ger?ekle?tirmektedir.

Bilim ve teknoloji

Ana madde: Macaristan'da bilim ve teknoloji

Macaristan ?ok say?da se?kin bilim insan? yeti?tirmi? olup matematik e?itimi ile ünlüdür.

Rubik Küpü, Ern? Rubik taraf?ndan icat edilmi?tir.

Ula??m

Ana madde: Macaristan'da ula??m

Megyeri K?prüsü

Macaristan olduk?a geli?mi? bir karayolu, demiryolu, hava ve su ta??ma sistemi vard?r. ülkenin ba?kenti Budape?te, toplu ta??ma a??nda ?nemli bir dü?üm olarak hizmet vermektedir.

Demografi

Ana madde: Macaristan demografisi

Etnik gruplar

Macaristan'daki etnik unsurlar
Macar		?	%94
Roman		?	%2
Alman		?	%1.2
Slovak		?	%0.4
di?er		?	%2.3

Macarlar?n atalar?n?n büyük ?o?unlu?u Ural-Altay/Fin-Ugor kavimleri'nden olan Hun-Ugor kavimleridir. Daha sonra Hint Avrupa grubundan olmayan bu Ugor kavimlerine Hunlardan baz? boylar kar??m??t?r. Kar??an bu ü? kavim, Hazarlar'?n egemenli?ini kabul etmi?tir (460).

E?itim

Ana madde: Macaristan'da e?itim

Macaristan'da e?itim 5-18 ya?lar? aras?nda zorunludur.

1276 y?l?nda Veszprém üniversite Péter Csák birlikleri taraf?ndan tahrip edildi ve yeniden in?a edilmedi. Pécs'te bir üniversite 1367 kurulmu?tur. Sigismund 1395 y?l?nda óbuda'da bir üniversite kurmu?tur. Universitas Istropolitana, Matyas Corvinus taraf?ndan 1465 y?l?nda Pozsony'de kurulmu?tur. Nagyszombat üniversitesi 1635 y?l?nda kuruldu ve 1777 y?l?nda Buda'ya ta??nd? ve bugün E?tv?s Loránd üniversitesi olarak hizmet vermektedir. Dünyan?n ilk teknik üniversitesi 1735 y?l?nda Selmecbánya'da kuruldu. Onun ard?l? Macaristan'daki Miskolc üniversitesi'dir. Budape?te Teknoloji ve Ekonomi üniversitesi (BME) üniversite düzeyi ve yap?s? ile dünyadaki en eski teknoloji kurumu olarak kabul edilir. Yasal selefi ise ?mparator II. Joseph taraf?ndan 1782 y?l?nda kurulan Institutum Geometrico-Hydrotechnicum'dur.

Ayr?ca bak?n?z

• Macaristan'da LGBT haklar?

D?? ba?lant?lar

• Macaristan Ulusal Meclisi resmi sitesi25 Aral?k 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi. (Macarca) (?ngilizce)
• Devlet ba?kan? ve kabine üyeleri14 May?s 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi. (?ngilizce)
• "Macaristan". The World Factbook (2025 bas.). CIA. Ar?ivlenmesi gereken ba?lant?ya sahip kaynak ?ablonu i?eren maddeler (link)
• Macaristan UCB Libraries GovPubs. (?ngilizce)
• Curlie'de Macaristan (DMOZ tabanl?)
• Macaristan17 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi. BBC News. (?ngilizce)
• Wikimedia Atlas'da Hungary

Vikigezgin'de Hungary ile ilgili gezi rehberi bulunmaktad?r.

• History of Hungary: Primary Documents20 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi. (?ngilizce)
• Macaristan tarihi17 Aral?k 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi. The Corvinus Library. (?ngilizce)