江北区郭家沱大溪一村金兰酒店后面的道路上...
![]() | Bu maddede bir?ok sorun bulunmaktad?r. Lütfen sayfay? geli?tirin veya bu sorunlar konusunda tart??ma sayfas?nda bir yorum yap?n.
|
Runik yaz? ?lk ?a? Orta Asya toplumlar?, Türkler, Etrüskler, Macarlar ve vaktiyle Kuzey Avrupa ülkelerinde (?sve?, Norve?, Finlandiya, Almanya vs.) ya?ayanlar taraf?ndan kullan?lm?? bir yaz? sistemidir.
Bu yaz? sisteminin, Kuzey Avrupa ülkelerinde kullan?lm?? alfabesine runik alfabe ya da "futhark" ad? verilir. Bu alfabeye verilen Futhark ad?, alfabedeki ilk alt? harfin kullan?lmas?yla olu?turulmu? yapay bir add?r ve ?skandinav mitolojisindeki g?ksel ya?am kavram?n? ifade eder. Runik ad? ise, maji ve kahinlikle ilgili g?rülen bu alfabeyi kullanm?? eski Cermen dili halklar?n?n (Ang?llar, Vikingler vs.) Runlar (runes) ad?yla an?lm?? olmas?d?r. Run (rune) s?zcü?ünün Hint-Avrupa dillerindeki anlam? s?rd?r (mister).(Bu s?zcükten türetilmi? "raunen" s?zcü?ü s?rdan s?z etmek, m?r?ldanmak anlam?na gelir.)
Futhark alfabesi olarak bilinen, Kuzey Avrupa’daki runik alfabe vaktiyle ?skandinav ülkelerinde ya?ayanlar?n belirledi?i 24 tak?my?ld?za denk dü?ecek ?ekilde 24 harflidir ki, bu halklardan Vikingler bu 24 tak?my?ld?z?n olu?turdu?u hatta “run (rune) hatt?” ad?n? vermi?lerdi. 24 harfli olan ilk Futhark alfabesinin MS 800 y?l? civar?nda 16 harfe dü?tü?ü dü?ünülmektedir.
?o?u kaya üzerine yaz?lm?? olan, Avrupa'daki runik yaz?tlar MS 2. yüzy?ldan 17. yüzy?la dek tarihlenmekte olup, say?lar? 5.000'i a?maktad?r. Bunlar?n ?o?u ?sve?'te, 1000 kadar? Norve?’te ve 700 kadar? Danimarka’dad?r. Gr?nland, ?zlanda, ?rlanda ve Britanya Adalar?’nda da runik yaz? metinlerine rastlanm??t?r.
Unicode
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Unicode evrensel kodlama endustri standard?nda runik harfler i?in de kodlar ?ng?rülmü?tür.
Runer Unicode.org sitesinde ilgili belge28 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi. (PDF) | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
U+ | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F |
16A0 | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? |
16B0 | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? |
16C0 | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? |
16D0 | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? |
16E0 | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? |
16F0 | ? |
-
Futhark'?n Orta?a?'da kullan?lan hali ve Latin alfabesindeki kar??l?klar?. Latin alfabesinin Etrüsk alfabesinden türetilmi? olup, d?nü?ümler ge?irerek son halini ald??? kabul edilmektedir.
-
Macar runik yaz?s?
-
16 harfe indirgenmi? Futhark alfabesi
-
Bj?rketorp ta??
-
Orhun alfabesiyle yaz?lm?? Yenisey dikilita??
-
R?k ta??, Futhark alfabesiyle yaz?lm?? en uzun metni i?eren yaz?t, ?sve?
Kaynak?a
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]D?? ba?lant?lar
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Do?.Dr. ?smail Do?an, Runik Yaz?n?n Geli?im Co?rafyas? ve Yay?lma Sahas?[?lü/k?r?k ba?lant?]
- Runik Orhun Yaz?tlar?n?n tam metni11 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi.
- Futhark Alfabesinin Gizemi 10 ?ubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi.
- G?ktürk Runik Yaz?s?8 Aral?k 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi.
- G?ktürk Z damgass?n?n k?keni3 May?s 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi.