马六甲板材是什么木材
| Dilbilim |
|---|
| dizisinin bir par?as? |
Toplumdilbilim veya sosyodilbilim, kültürel normlar, beklentiler ve ba?lam, dilin nas?l kullan?ld??? ve toplumun dil üzerindeki etkisi gibi konular? inceleyen, dilbilimin sosyoloji ile kesi?ti?i disiplinler aras? alan. ?nsan topluluklar?n?n sosyal s?n?f, etnik k?ken, ya? ve cinsiyet gibi kendine ait fakt?rlerle girdi?i etkile?imi ve bu etkile?imin sonucu olan de?i?imleri karma bi?imde inceler.[1][2]
Etki alan?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Dil ve toplum aras?ndaki ili?kinin i?eri?i ve ?e?itlili?i y?nüyle etki alan? olduk?a de?i?ken olan bu dal?n as?l etki alanlar? makro düzeydeki etki alan? ve mikro düzeydeki etki alan? olmak üzere iki tanedir.
Makro
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Toplumsal ba?lamda sosyal olarak de?erlendirilen durumlar? ve buna ba?l? i?levleri inceler. ?nsan topluluklar?n?n sahip olduklar? dillerin hangi ko?ullarda, nas?l ve ne zaman kulland?klar?na dair incelemeler yapar.[2]
Mikro
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Toplumlara ve b?lgelere ba?l? olarak de?i?en dil kullan?m?n? inceleyerek dilin toplumsal ve b?lgesel de?erini a??klar. Toplum i?erisinde kullan?lan konu?man?n üretimi ve anlam? üzerinde durur. Bununla birlikte, bir kültürdeki konu?man?n analizini ve kültürler aras? ileti?imdeki rolünü irdeler.[2]
Olu?ma ve incelenme nedenleri
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]
Dilbilimci Wilhelm von Humboldt taraf?ndan belirtilen her dilin bir i? bi?iminin bulundu?u ve bunun da konu?ucular?n dünya g?rü?lerini yans?tt??? fikri, toplum ve dil ili?kisinin incelenmesi y?nünde bir talep olarak de?erlendirilebilir.[1]
Dil yetisini "toplumsal nitelikli dil" (langue) ve "bireysel nitelikli s?z" (parole) olarak de?erlendiren Ferdinand de Saussure, dil ile s?z olu?umda birey ve topluma dikkat ?eker.Bu ba?lamda, dilin toplum üyeleri aras?ndaki s?zle?meye ba?l? bir varl??? oldu?unu belirtir. Bu durum, dil ile toplum ili?kisinin incelenmesi i?in bir neden olabilir.[1]
Toplumsal dilin katmanlar?ndan ve bu katmanlar?n i?levlerinden bahseden Basil Bernstein, belirtti?i eksiklik kuram? ile toplumsal s?n?flar?n dil üzerindeki etkisini a??k?a belirtir. Bahsedilen kurama g?re toplumun sahip oldu?u alt ve orta s?n?f aras?nda dilin i?levi y?nünden bir bak?ma eksiklik vard?r. Toplumun alt s?n?f?, orta s?n?f?na g?re dili daha eksik ve daha yetersiz kullanmaktad?r. Ayr?ca bahsedilen alt s?n?f?n dili (basilect) daralm?? kod ve orta s?n?f?n dili (mesolect) geni?lemi? kod olarak belirtilir. Bu fikirler do?rultusunda dil üzerine yap?lan ?al??malarda toplumun incelenmesi bir gereksinim haline gelir.[1]
Bernstein’in bahsetti?i eksiklik kuram?na bir ele?tiri olarak de?erlendirilen ayr?l?k kuram?, William Labov’un ara?t?rmalar? do?rultusunda de?erlendirilir. Ayr?l?k kuram?, Labov ve konunun di?er ara?t?rmac?lar? referans al?narak de?erlendirildi?inde, ?l?ünlü ?ngilizce ve ?l?ünlü olmayan ?ngilizce i?in her ikisinin de kendi i?inde toplumsal anlam ve i?levler bar?nd?rd???, dolay?s?yla bu ?zgünlük durumu sebebiyle birinin di?erinden daha üstün olup olmama durumunun de?erlendirilemeyece?i anla??l?r. De?erlendirmede toplumsal davran???n bir bak?ma dil davran??? olarak adland?r?labilece?i ortaya ??km??t?r.[3]
Kaynak?a
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- ^ a b c d "Toplum Dil Bilimin Kimi Kavramlar?na Kuramsal Bir Bak?? ve Dil Türleri". Dtcfdergisi.ankara.edu. 4 Nisan 2018 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 27 Haziran 2020.
- ^ a b c "Etkile?im Dilbilimi ve Toplumdilbilimi" (PDF). Sosyalara?t?rmalar.com. 25 Aral?k 2019 tarihinde kayna??ndan (PDF) ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 27 Haziran 2020.
- ^ "Toplumsal Dilbilimin Kapsam Alan?". dergipark.org. 28 Haziran 2020 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 27 Haziran 2020.
D?? ba?lant?lar
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Curlie'de Applied Linguistics (DMOZ tabanl?)
- "About sociolinguistic fieldwork". The North Carolina Language and Life Project. 24 Haziran 2016 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 6 ?ubat 2018.
- Sociolinguistics: an interview with William Labov ReVEL, vol. 5, n. 9, 2007.
