全面贯彻依法治国基本方略不断提高妇联依法履职能力

"Burma" buraya y?nlendirilmektedir. Di?er kullan?mlar i?in Burma (anlam ayr?m?) sayfas?na bak?n?z.

Myanmar Birli?i Cumhuriyeti ??????????? ????? ?????????????????? (Birmanca) Pyihtaungsu Thamada Myanma Naingngantaw
Bayrak Arma
Mill? mar? Kaba Ma Kyei ("Dünyan?n Sonuna Kadar")
Ba?kent	Nepido
En büyük ?ehir	Yangon
Resm? dil(ler)	Birmanca
Tan?nan b?lgesel dil(ler)	Ka?ince Kayah?a Karence Chin Monca Arakanca ?anca
Etnik gruplar (2018)	68% Birmanlar 9% ?anlar 7% Karenler 4% Arakanl?lar 3% ?inliler 2% Hintler 2% Monlar 5% di?er
Resm? din	Budizm
Demonim	Burmal?
Hük?met	Askeri cunta alt?nda üniter meclisten ba??ms?z cumhuriyet
? Vekaleten Devlet Ba?kan? DGBK Ba?kan? Min Aung Hlaing ? DGBK Ba?kan Yard?mc?s? ve Ba?bakan Yard?mc?s? Soe Win ? Ba?bakan Nyo Saw
Yasama organ?	Birlik Meclisi
? üst meclis	Milliyetler Meclisi
? Alt meclis	Temsilciler Meclisi
Kurulu?
? Pyu ?ehir devletleri y.?M? 180 ? Pagan Krall??? 23 Aral?k 849 ? Toungoo Hanedan? 16 Ekim 1510 ? Konbaung Hanedan? 29 ?ubat 1752 ? Britanya taraf?ndan ilhak 1 Ocak 1886 ? Britanya Birmanyas?'n?n ba??ms?zl??? 4 Ocak 1948 ? 1. darbe 2 Mart 1962 ? "Burma"dan "Myanmar"a isim de?i?ikli?i 18 Haziran 1989 ? Cumhuriyetin restorasyonu 30 Mart 2011 ? 2. darbe 1 ?ubat 2021
Yüz?l?ümü
? Toplam	678.500 km2 (40.)
? Su (%)	3,06
Nüfus
? 2017 say?m?	53.582.855 (26.)
? Yo?unluk	76/km2 (125.)
GSY?H (SAGP)	2019 tahmin?
? Toplam	355 milyar $ (51.)
? Ki?i ba??na	6.707 $ (128..)
GSY?H (nominal)	2019 tahmin?
? Toplam	66 milyar $ (72.)
? Ki?i ba??na	1.245 $ (155.)
Gini (2015)	38.1 orta
?GE (2019)	0.583 orta · 147.
Para birimi	Kyat (mmK)
Zaman dilimi	UTC+6:30 (MMT)
Telefon kodu	+95
?nternet alan ad?	.mm

百度 　　　　每年的女子组100公里比赛都会诞生一位新冠军，这个定律在今年依旧被延续着。

Myanmar (Birmanca: ??????, Myanma), resm? ad?yla Myanmar Birli?i Cumhuriyeti, di?er isimleriyle Burma (Birmanca: ???, Bama) ya da Birmanya, Güneydo?u Asya'da bir ülkedir. Kuzeybat?da Banglade? ve Hindistan, kuzeydo?uda ?in, do?uda Laos, güneydo?uda Tayland ile kom?udur. Güney ve güneybat?da Andaman Denizi ve Bengal K?rfezi'ne k?y?s? vard?r. Myanmar Güneydo?u Asya anakaras?ndaki en büyük, Asya genelinde ise 10. büyük ülkedir. 2017 verilerine g?re nüfusu 54 milyondur. Ba?kenti Nepido, en büyük ?ehri Yangon'dur.

Myanmar'daki ilk uygarl?klar Yukar? Myanmar'da Tibet-Birman dillerini konu?an Pyu ?ehir devletleri ile A?a?? Burma'da Mon krall?klar?d?r. 9. yüzy?lda Birmanlar yukar? ?ravadi vadisine geldiler ve 1050'lerde Pagan Krall???'n?n kurulmas?yla Birman dili, kültürü ve Theravada Budizm'i ülkeye hakim oldu. Pagan Krall??? Mo?ol istilalar? sonucu da??ld? ve birbiriyle ?at??an gruplar ortaya ??kt?. 16. yüzy?lda Toungoo hanedan? ülkeyi birle?tirdi ve Güneydo?u Asya tarihinin en büyük imparatorlu?unu kurdu. 19. yüzy?l ba?lar?nda Konbaung hanedan? ülkede hakimiyet kurdu, Manipur ve Assam k?sa bir d?nem kontrol alt?na al?nd?. Britanyal? East India Company 19. yüzy?lda ger?ekle?en ü? ?ngiliz-Birman Sava?? sonucunda y?netimi ele ge?irdi ve ülke Britanya s?mürgesi oldu. II. Dünya Sava??'nda Japon i?galine u?rad?, 1945'te Müttefiklerce geri al?nd?. 1948'de ba??ms?zl?k verildi. 1962'deki bir asker? darbenin ard?ndan Burma Sosyalist Program Partisi alt?nda bir asker? diktat?rlük haline geldi.

Ba??ms?zl?k y?llar? boyunca Myanmar say?s?z etnik grup aras?nda ya?anan gerilimlere ve 70 y?l? a?an bir süredir devam eden yak?n tarihin en uzun i? sava?lardan birine sahne oldu. Bu süre i?inde Birle?mi? Milletler ve baz? di?er ?rgütler sürekli ve sistematik insan haklar? ihlalleri bildirdiler. 2010 genel se?imlerinin ard?ndan 2011'de asker? cunta resmen feshedildi ve sivil bir hük?met iktidara geldi. Bu el de?i?tirme ve Ang San Su ?i ile di?er siyasi mahk?mlar?n serbest b?rak?lmas?, ülkenin insan haklar? karnesini iyile?tirdi. D?? ili?kilerde de ilerlemeler ya?and?, ülkeye uygulanan ekonomik yapt?r?mlar gev?etildi ve ticaret kolayla?t?. Ancak hük?metin az?nl?klara y?nelik tutumu ile etnik ve dini ?at??malara sert müdahaleleri ele?tiri konusu olmaya devam etti. 2015 se?imlerinde Ang San Su ?i'nin partisi ?ift meclisli parlamentonun her iki kanad?nda ?o?unlu?u elde etti. Halen ülke üzerinde etkin bir gücü bulunan Myanmar ordusu 1 ?ubat 2021'de bir asker? darbe ger?ekle?tirerek y?netimi ele ge?irdi.

Myanmar Do?u Asya Zirvesi, Ba?lant?s?zlar Hareketi, ASEAN ve BIMSTEC üyesidir. Eski bir Britanya s?mürgesi olmas?na ra?men ?ngiliz Milletler Toplulu?u üyesi de?ildir. ülke ye?im ve di?er de?erli ta?lar, petrol, do?al gaz ve di?er do?al kaynaklar bak?m?ndan zengindir. Ayr?ca ?evresindeki ülkelere k?yasla yenilenebilir enerji potansiyeli yüksek bir ülkedir. 2013'te nominal GSY?H 56,7 milyon dolar, sat?n alma gücü paritesine g?re 221,5 milyar dolard?r. Myanmar dünyan?n ekonomik olarak en e?itsiz ülkelerindendir, ekonominin büyük b?lümü askeri hük?metin destek?ileri taraf?ndan kontrol edilmektedir. 2020 ?nsani Geli?me Endeksi'nde 147. s?radad?r.

Etimoloji

ülkenin tarih? ad? ülke nüfusunun yar?s?ndan fazlas?n? olu?turan Birmanlardan gelen Burma'd?r. ülkede 1989'da tesis edilen asker? rejim, ülkenin s?mürge d?neminin izlerini silmek ad?na Burma olan ülke ad?n? yine Birmanlar?n ad?n?n bir ba?ka ?e?itlemesinden gelen Myanmar olarak de?i?tirmi?tir ve bu ad günümüzde de resmen kullan?lmaktad?r. Bu yeni ad ülkedeki rejime destek veren ?in gibi ülkelerce hemen benimsenmi?ken Bat?l? ülkeler bu ad? reddederek eski ad Burma'y? uzun süre kullansa da ülkedeki demokratikle?me hareketleri sonras? bu tav?r yumu?am??t?r. ülkenin eski ad? Burma'n?n Türk?edeki kullan?m? ise Frans?zca Birmanie'de gelen Birmanya olup mevcut ad oldu?u gibi kullan?lmaktad?r.

Tarih?e

Myanmar'da geli?kin bir Buda uygarl??? vard?r. Terk edilmi? bir kent olan Pagan'da bu uygarl?ktan izler g?rülür. Kentte 9-13. yüzy?llar aras?nda yap?lm?? binlerce Buda tap?na-?? bulunmaktad?r. 11-19. yüzy?llarda Birmanya prensleri aras?nda amans?z sava?lar oldu. 1820'de büyük Myanmar generali Maha Bandula, Hindistan'?n ?mphal (Manipur) ve Assam eyaletleri-ni ele ge?irip Bengal'e y?nelince Hindistan'a o zaman egemen olan ?ngilizler, Myanmar'a sava? a?t?lar. Maha Bandula geri püskürtüldü ve Myanmarl?lar yaln?zca Assam ve ?mphal üzerindeki isteklerinden vazge?mekle kalmad?lar, ayn? zamanda A?a?? Birmanya'n?n Arakan ve Tenasserim b?lgelerini de ?ngilizler'e b?rakmak zorunda kald?lar. 1826-82'de ?ngilizler, A?a?? Myanmar'? ad?m ad?m ele ge?irdiler. Kral Thibavv'la 1886'da yap?lan sava?tan sonra, ba?kenti Mandalay olan Yukar? Birmanya da ?ngilizler'in denetimi alt?na girdi. 1919'dan 1937'ye kadar Myanmar, "Birmanya" ad? alt?nda Hin-distan'?n bir eyaleti olarak ?ngiliz y?netimin-de kald?. 1948 y?l?nda ?ngiltere s?mürge y?netimi fiilen bitti.

1962 y?l?nda General Ne Win ba?kanl???ndaki askerler y?netime el koydu. 2007'de askeri diktaya kar?? Budist rahiplerin ?ncü rol oynad??? Safran Devrimi adl? giri?im ba?ar?s?z olmas?na kar??n, ülkede 2008 y?l?nda ilan edilen yeni anayasan?n ard?ndan, 2010 y?l?nda ger?ekle?tirilen se?imler sonucunda cumhuriyet rejimine ge?i? yap?ld?. Myanmar ordusunun deste?ine sahip Birlik, Dayan??ma ve Kalk?nma Partisi'nin se?imleri %80'lik bir oy oran?yla kazand???n?n ilan edildi?i se?imlerde Nobel ?düllü Aung San Suu Kyi liderli?indeki Ulusal Demokrasi Birli?i partisi de geni? ?apl? usulsüzlüklerin ya?and???n? ileri sürerek se?imleri boykot etti. Ancak 23 Aral?k 2012 y?l?nda 664 üyeli parlamentoda milletvekillerinin ?e?itli g?revlere atanmas?yla bo?alan 45 sandalye i?in yap?lan ara se?imlerde Ulusal Demokrasi Birli?i partisi 40 sandalyeyi kazand?.

4 May?s 2008'de olu?an Nargis kas?rgas? nedeniyle son belirlemelere g?re yakla??k 51.000 ki?i ?lmü?, 41.000 kaybolmu?tur. ?ktidardaki asker? cunta, ?srarlar sonucu 8 May?s 2008'de uluslararas? yard?mlar? kabul etmi?tir.

Co?rafya

K?ppen iklim s?n?fland?rmas?na g?re Myanmar haritas?.

Myanmar Güneydo?u Asya'da 678.500 kilometrekare (262.000 sq mi) kadar alana yay?lm??t?r. ?ubat 2011 itibar?yla Myanmar 14 eyalet ve b?lgeden, 67 ilden, 330 il?eden, 64 alt-il?eden, 337 kasabadan, 2,914 vard b?lgesinden ve 68,290 k?yden olu?maktad?r. Kuzeydo?uda Banglade?'in Chittagong iliyle Hindistan'?n Mizoram, Manipur, Nagaland ve Aruna?el Prade? eyaletleriyle s?n?r kom?usudur. Kuzey ve kuzeydo?uda ?in'in Tibet ve Yünnan b?lgelerine 2.185 km (1.358 mi) uzunlu?unda s?n?r? vard?r. Güneydo?uda Laos ve Tayland ile kom?udur. ülkenin ayr?ca Bengal K?rfezi'ne ve Andaman Denizi'ne güney ve güneybat?s?ndan 1.930 km (1.200 mi) uzunlu?unda k?y?s? bulunmaktad?r.

Kuzeyde Hengduan Da?lar?, ?in ile olan s?n?r? belirlemektedir. ülkenin en yüksek da?? olan Hkakabo Razi, Ka?in eyaletinde yer almaktad?r. Yüksekli?i 5.881 metre (19.295 ft)'dir.

?dari b?lümler

Myanmar yedi eyalete (???????) ve yedi b?lgeye (?????????????) ayr?lm??t?r. B?lgeler etnik k?ken temelli olu?turulmu? birimlerdir, eyaletler ise bir?ok etnik grubu i?inde bar?nd?r?r.

A?a??da 31 Aral?k 2001 tarihine ait bir tablo bulunmaktad?r.

No.	Eyalet/B?lge	?l	Kasaba	?ehir	Vard b?lgesi	K?y gruplar?	K?yler
1	Ka?in Eyaleti	4	18	20	116	606	2630
2	Kayah Eyaleti	2	7	7	29	79	624
3	Kayin Eyaleti	3	7	10	46	376	2092
4	?in Eyaleti	2	9	9	29	475	1355
5	Sagaing B?lgesi	8	37	37	171	1769	6095
6	Tanintharyi B?lgesi	3	10	10	63	265	1255
7	Bago B?lgesi	4	28	33	246	1424	6498
8	Mangway B?lgesi	5	25	26	160	1543	4774
9	Mandalay B?lgesi	7	31	29	259	1611	5472
10	Mon Eyaleti	2	10	11	69	381	1199
11	Arakan Eyaleti	4	17	17	120	1041	3871
12	Yangon B?lgesi	4	45	20	685	634	2119
13	?an Eyaleti	11	54	54	336	1626	15513
14	Ayeyarwady B?lgesi	6	26	29	219	1912	11651
	Toplam	63	324	312	2548	13742	65148

Siyaset

Tataristan Cumhuriyeti Cumhurba?kan? R.N. Minnikhanov'un Devlet ?dare Konseyi Ba?kan?, Myanmar Cumhuriyeti Silahl? Kuvvetleri Yüksek Ba?komutan? K?demli General Min Aung Hlaing ile g?rü?mesi.

?nsan haklar?

1947 y?l?ndan bu yana devam eden Arakan ?syan?'nda Myanmar Ordusu ile Myanmar'daki Müslüman az?nl?k Rohingyalar aras?nda s?k s?k ?at??malar ya?anmakta, 2012 Arakan B?lgesi ayaklanmalar? ile artan ?at??malar s?ras?nda Myanmar Hük?meti ve siviller taraf?ndan Müslüman az?nl??a y?nelik sald?r? katliam yap?lm??t?r.

2016 y?l?nda Myanmar Din? ??ler Bakan? Aung Ko ülkede ya?ayan Budistleri tam vatanda? ilan etmi? Müslümanlar? ise “yan ve yar? vatanda?" ?eklinde tan?mlanm??t?r.

2021 Myanmar Askeri Darbesi

Myanmar ordusu taraf?ndan 1 ?ubat 2021 günü iktidardaki lidere ve kabinesine kar?? askeri darbe ger?ekle?ti. Ordu, ülkeyi 1 y?l y?netece?ini a??klad?. 2 ?ubat 2021'de Myanmar Genelkurmay Ba?kan? Min Aung Hlaing taraf?ndan 8 üst düzey askerden ve 3 sivilden olu?an ve yürütme yetkisine sahip olan Devlet ?dare Konseyi kuruldu.

Ekonomi

Do?al kaynaklar

Ba?l?ca do?al kaynaklar? petrol, kereste, kalay, antimon, ?inko, bak?r, tungsten, kur?un, k?mür, mermer, kire? ta??, de?erli ta?lar, do?al gaz ve su enerjisidir.

Toplum

Din

ülkede ?slamiyet

?o?unlu?u Budist olan Myanmar'da resm? makamlar, Müslümanlar?n nüfusun % 4'ünü olu?turdu?unu iddia etmektedirler. Ancak müslüman ?nderler bu oran?n % 10 ile 14 aral???nda oldu?unu s?ylemektedirler. Müslümanlar?n etnik k?ken da??l?m? ise ??yledir: % 68 Hint, % 30 Myanmarl?, % 2 ?in as?ll?. Müslümanlar?n % 41'i Arakan b?lgesinde geri kalan? ise ülkenin di?er b?lgelerinde ya?amaktad?rlar. Büyük ?o?unlu?u Hanefi mezhebindendir.

Hint as?ll? Müslümanlar ?o?unlukla ba?kent ve ?evresinde ya?arken Bengal, Urdu ve Myanmar dillerinin kar???m? bir dili konu?an Rohingyalar Arakan b?lgesinde ya?amaktad?rlar. Di?er Müslümanlara g?re daha fakir olan Rohingyalar sava?, sürgün ve bask?lara maruz kalm??lard?r. II. Dünya Sava??'ndan sonra Arakan'da Müslüman devleti kurma faaliyetleri silahl? ?at??malara ve hük?metin asker? operasyonlar yapmas?na neden oldu. Binlerce Müslüman yurtlar?ndan ??kar?ld? ve camileri, okullar?, evleri zarar g?rdü. Bunlardan geriye d?nenleri Myanmar hük?meti ülkeye ka?ak yollardan giren yabanc?lar olarak kabul etti.

1989 ve 1991 y?llar?ndaki operasyonlar sonucunda 250.000 Arakanl? müslüman tekrar Banglade?'e s???nd? ve ancak BMMYK'n?n bask?s? neticesinde 1992'de ülkeye geri d?nebildiler. Müslümanlar?n bir k?sm? halen mülteci olarak Banglade?'te kamplarda ya?amaktad?r. Myanmar hük?meti Rohingyalar'a tam vatanda?l?k hakk? vermeyi reddederek onlar?n Myanmar vatanda?? say?labilmeleri i?in vatanda?l?k kanununa g?re ?ngiliz i?gali ve Hint g??men ak?n? ba?lamadan yani atalar?n?n 1824 tarihinden ?nce ülkede ya?ad?klar?n? ispatlamaya zorlamaktad?r. 1948'den beri sava?an Müslümanlar ise 1999'da Arakan Rohingya Mill? Te?kilat?'n? ve 2000 y?l?nda da Rohingya Dayan??ma ?rgütü'nü kurarak faaliyetlerini Banglade? üzerinden sürdürmektedirler.

ülkedeki müslümanlar aras?nda sosyal ya?amda ve din? g?revleri ifa etme hususunda farkl? g?rüntüler sergilenmektedir. Hint as?ll?lar konu?ma dili olarak Urduca'y? kullan?rken yerliler Myanmar dilini kullanmaktad?r. Hint as?ll?lar dini vecibelerine daha ?ok dikkat ederken yerliler ise eski Budist kültüründen gelen al??kanl?klar?yla kar??m?? bir dini hayat sürdürmektedir. Siyasi ve sosyokültürel a??dan da b?lünmü?lük vard?r ve her toplumun kendi derne?i vard?r.

Ayr?ca bak?n?z

• Myanmar, Thayet Myo Türk ?ehitli?i
• Bagan Antik Kenti