腾格尔:想办法唱出最高水平
Toplam nüfus | |
---|---|
![]() | |
![]() | 12,000,000[6] |
![]() | 6,000,000[7] |
![]() | 5,000,000[8] |
![]() | 5,000,000[9][10][11] |
![]() | 3,500,000[12] |
![]() | 1,300,000–3,500,000[13] |
![]() | 3,200,000[14] |
![]() | 1,700,000[15] |
![]() | 1,600,000[16] |
![]() | 1,500,000[17] |
![]() | 1,493,410[18] |
![]() | 1,100,000[19] |
![]() | 1,000,000[20] |
![]() | 700,000[21] |
![]() | 680,000[22] |
![]() | 380,620[23] |
![]() | 366,769[24] |
![]() | 350,000[25] |
![]() | 180,000[26] |
Diller | |
Din | |
Araplar (Arap?a: ?????????, romanize: ‘arabī, Arap?a telaffuz: [??arabi]), ?o?unlukla Bat? Asya ve Kuzey Afrika'da olmak üzere bat?da Atlantik Okyanusu'ndan do?uda Umman Denizi'ne, kuzeyde Akdeniz'den, güneydo?uda Afrika Boynuzu ve Hint Okyanusu'na uzanan geni? Arap dünyas? üzerinde ya?ay?p[27][28][29] yakla??k 450 milyon nüfusa sahip halkt?r.[1][2][3][4]
Tarih?e
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Arap ad?n?n k?keni
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Tarihte Arap ad?na ilk olarak Asur kaynaklar?nda rastlanm??t?r. Asurlular, bugünkü ad? Arabistan olan b?lgedeki ??llerde g??ebe olarak ya?ayan Semitik topluluklara Arabaya diyordu. Bu isim daha sonra de?i?ime u?rayarak Arap ?eklini alm??t?r.
Araplar?n soyu
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Soy bilimcilerin ?o?u, Araplar? 2 gruba ay?r?r: Arab-? Baide ve Arab-? Bak?ye. Baide ile kastedilen Arap yar?madas?nda ya?am?? ve ?slamiyet ?ncesinde nesilleri tükenmi? olan Arap kabilelerdir. Bu kabilelerden baz?lar? ?d, Sem?d ve Amalika'd?r. Bak?ye Araplar? ise Arap?ay? Baide Araplar?ndan ??renmi? olan Ya'rub bin Kahtan o?ullar? ve Mead bin Adnan o?ullar?d?r. Bu gruba Arab-? Müstaribe ve Mütearribe de denir. Kahtan ve beraberindekiler Yemen'e yerle?tikleri zaman oradaki insanlara kar???p Arapla?t?lar. Bir rivayete g?re Ya'rub Süryanice konu?uyordu ve daha sonra dilinin Arap?aya d?nmesiyle Arapla?t?lar.[30]
Di?er bir s?n?fland?rmaya g?re ise Araplar ü? gruba ayr?l?rlar: Bunlar Arab-? Baide (Arap?a: ??? ?????), Arab-? Aribe (Arap?a: ??? ?????) ve Arab-? Müstaribe'dir (Arap?a: ??? ???????).Son iki gruba birlikte Arab-? Bak?ye (Arap?a: ??? ?????) ad? verilir. Arab-? Aribe, Eski Ahit'te ge?ti?i üzere Kahtan'?n neslinden gelmi?tir.[31] Hakiki Araplar olarak kabul edilirler. Yemen'de ve Arap Yar?madas?'n?n güneyinde yer al?rlar. Arab-? Müstaribe ise Mead'?n soyundan gelen Necid, Hicaz ve Arap Yar?madas?'n?n kuzeyinde yerle?ik topluluktur. Aslen Arap olmay?p sonradan Arapla?m??lard?r.[32] Tarih? Arap Yar?madas?'nda ortaya ??km?? ve zamanla Antik M?s?rl?lar, Berberiler ve Persler gibi toplumlar ile kayna?m??, günümüzde ise ?o?unlu?una Arap dünyas?n?n ev sahipli?i yapt??? halk.[33]
?slamiyet ?ncesi
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Araplar ?slamiyet ?ncesinde baz? devletler kurmu?lard?r (Himyeriler, Gassaniler, Nebat? Krall??? vb). Ancak co?rafyalar?n?n yaratt??? ko?ullar gere?i genelde kabileler halinde ya?am??lard?r ve her kabilenin ba??nda ?eyh, emir benzeri liderler bulunurdu. Bu nedenle ?slamiyete kadar tek bayrak alt?nda toplanamam??lard?r.
?slam Devleti
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Muhammed'in 7. yüzy?lda yaymaya ba?lad??? ?slam'? ilk olarak Araplar benimsediler. Bu dini benimseyenlere, "Allah'?n iradesini kabul eden" anlam?nda Müslüman dendi. ?lk Müslümanlar, dinlerini yaymak amac?yla bir?ok ülke ele ge?irdiler ve Muhammed'in liderli?inde büyük bir devlet kurdular. Bu devlete o d?nemde bir isim verilmemi? olmakla beraber, günümüzdeki referanslarda daha ?ok ?slam Devleti veya Arap ?mparatorlu?u olarak nitelendirilir.
Müslümanlar, Muhammed'in ?lümünden sonra kendilerine bir halife se?tiler. ?slam Devleti'nin hükümdar? ayn? zamanda ?slam aleminin halifesiydi. Halifeli?in y?netim merkezi ?nce Medine, sonra Suriye'deki ?am kenti olmu?tur. ?slam Devleti d?rt halifeden sonraki d?nemlerde y?netimi ele ge?iren sülalelerin isimleri ile an?l?r olmu?tur (Emev?ler, Abbas?ler, Fat?m?ler vb.) 750'de halifeli?i Emev?lerden alan Abbas?ler, Irak'taki Ba?dat kentini halifeli?in ba?kenti yapt?lar.
Osmanl? y?netimi
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Osmanl?lar?n 15. yüzy?lda Anadolu'da gü?lü bir devlet haline geldikten yakla??k 100 y?l sonra, Araplar?n ya?ad??? topraklar? ele ge?irmeleriyle birlikte, hilafet Osmanl? padi?ahlar?na ge?mi?; ?slam Devleti, Osmanl? ?mparatorlu?u bünyesinde erimi?tir. I. Selim 1517'de M?s?r, Suriye ve Hicaz'?; o?lu I. Süleyman da Ba?dat, Irak, Aden ve Yemen'i Osmanl? topraklar?na katt?. Daha sonra Avrupa'daki teknik ve ekonomik geli?melerin gerisinde kalarak zay?f dü?en Osmanl?lar, 19. yüzy?ldan itibaren Arap topraklar?n? yitirdiler.
Osmanl? Devleti, I. Dünya Sava??'nda Almanya'n?n yan?nda sava?a girince; ?ngiltere, Mekke Emiri Hüseyin bin Ali'nin ?nderli?inde Vahhabi Araplar? k??k?rtarak ayakland?rd?. Arap a?iretlerinin bir k?sm? Osmanl?ya kar?? ayaklanmay? reddetse de,[kaynak belirtilmeli] Arap?ay? anadili gibi bilen Yarbay Lawrence (Arabistanl? Lawrence) gibi baz? ?ngiliz casuslar?n?n yard?m?yla ayaklanan Vahhabi Araplar, Osmanl?lar?n 1918'de u?rad??? yenilgide ?nemli rol oynad?lar. ?ttihak ve Terakki'den etkilenmi? olan ?erif Hüseyin ile birlikte Osmanl?'ya kar?? ayaklanm?? olan Arap a?iretleri vard?r.
Ba??ms?zl?klar?n? kazanmalar? ve günümüzde Arap Dünyas?'n?n sorunlar?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]I. Dünya Sava??'n? izleyen 50 y?l i?inde Arap devletleri, birbiri ard?na ba??ms?zl?klar?n? kazand?lar. Bu devletlerin bir?o?u 1945'te kurulan Arap Birli?ine kat?ld?. Birli?in amac? Araplar aras?nda ekonomik, siyasal ve askeri dayan??may? sa?lamakt?. 1990'da Irak'?n Kuveyt'i i?gal etmesiyle ba?layan ABD ile Saddam y?netimi aras?ndaki ili?kilerin gerilmesi, 2003'te ABD’nin Irak’? i?gal etmesiyle sonu?lan?nca Araplar yeni bir sorunla kar?? kar??ya kald?lar.
Bugün Arap dünyas?n? ilgilendiren ba?l?ca konular, baz? Arap devletlerini ?ok zenginle?tiren petrol gelirlerinin en iyi nas?l de?erlendirilece?i; ?slam felsefesi ile ?a?da? dünyan?n nas?l ba?da?t?r?laca??; Irak’taki ABD-BK i?gali ve ?srail-Filistin sorununun nas?l ??zülece?idir.
Ayr?ca bak?n?z
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Kaynak?a
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- ^ a b Lorenzo Kamel (31 Mart 2017). The Frailty of Authority: Borders, Non-State Actors and Power Vacuums in a Changing Middle East. Edizioni Nuova Cultura. s. 25. ISBN 978-88-6812-828-9. 26 Temmuz 2020 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 28 A?ustos 2020.
- ^ a b Kail C. Ellis (12 Ocak 2018). Secular Nationalism and Citizenship in Muslim Countries: Arab Christians in the Levant. Springer. s. 159. ISBN 978-3-319-71204-8. 26 Temmuz 2020 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 28 A?ustos 2020.
- ^ a b Margaret K. Nydell (26 Temmuz 2018). Understanding Arabs: A Guide for Modern Times. John Murray Press. s. 11. ISBN 978-1-4736-9091-2. 26 Temmuz 2020 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 28 A?ustos 2020.
- ^ a b Neil Caplan (4 Eylül 2019). The Israel-Palestine Conflict: Contested Histories. John Wiley & Sons. s. 23. ISBN 978-1-119-52387-1. 26 Temmuz 2020 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 28 A?ustos 2020.
- ^ "World Arabic Language Day | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". 18 Aral?k 2017. 27 Ekim 2017 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 15 Aral?k 2016.
- ^ "Brazil - Brasil - BRAZZIL - News from Brazil - Arabs: They are 12 Million in Brazil - Brazilian Immigration - September 2004". brazzil.com. 14 Eylül 2010. 14 Eylül 2010 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "French-Arabs battle stereotypes – Entertainment News, French Cinema, Media". 22 A?ustos 2010. 21 ?ubat 2010 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 29 Ocak 2008.
- ^ "Hadramaut dan Para Kapiten Arab" (Endonezce). 20 A?ustos 2009. 7 Ocak 2018 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "The Impact of Syrian Refugees on Turkey | The Washington Institute". www.washingtoninstitute.org (?ngilizce). 10 Aral?k 2023 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ Coffey, Luke. "Turkey's demographic challenge". Al Jazeera (?ngilizce). 28 Kas?m 2023 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "Syria Regional Refugee Response - Turkey". data.unhcr.org. 5 Mart 2018. 5 Mart 2018 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "The Arab American Institute". aaiusa.org. 1 Haziran 2006. 1 Haziran 2006 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "Inmigración sirio-libanesa en Argentina". fearab.org.ar. 20 Haziran 2010. 20 Haziran 2010 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ S.A.S, Editorial La República. "Colombia y Medio Oriente". Diario La República (?spanyolca). 24 Kas?m 2022 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "Request Rejected" (PDF). cbs.gov.il. 28 Kas?m 2017. 28 Kas?m 2017 tarihinde kayna??ndan (PDF) ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ Margolis, Mac (15 Eylül 2013). "Abdel el-Zabayar: From Parliament to the Frontlines". The Daily Beast (?ngilizce). Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "CIA - The World Factbook". cia.gov. 3 ?ubat 2012. 3 ?ubat 2012 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "CIA - The World Factbook". cia.gov. 26 Nisan 2013. 24 Nisan 2020 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "Mexico". worldstatesmen.org. 21 Mart 2019 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ Integration, Mediendienst. "Syrische Flüchtlinge | Flucht & Asyl | Zahlen und Fakten | MDI". Mediendienst Integration (Almanca). 3 Eylül 2019 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "Arabs In The Andes? Chile, The Unlikely Long-Term Home Of A Large Palestinian Community". International Business Times (?ngilizce). 31 Ekim 2013. 21 Kas?m 2023 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "Cittadini Stranieri in Italia - 2016". Tuttitalia.it (?talyanca). 7 Aral?k 2023 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ Government of Canada, Statistics Canada (8 May?s 2013). "2011 National Household Survey Profile - Province/Territory". www12.statcan.gc.ca. 18 May?s 2021 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "CENSUS 2011". naba.org.uk. 29 May?s 2014. 29 May?s 2014 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "Wayback Machine" (PDF). elecpress.monash.edu.au. 19 Temmuz 2011 tarihinde kayna??ndan (PDF) ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ "media-citizenship.eu" (PDF). media-citizenship.eu. 28 ?ubat 2019. 28 ?ubat 2019 tarihinde kayna??ndan (PDF) ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 10 Aral?k 2023.
- ^ Mackintosh-Smith, Tim (2019). Arabs: A 3,000-Year History of Peoples, Tribes and Empires. Yale University Press. Eri?im tarihi: 7 Ocak 2024.
- ^ Levinson, David (1998). Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook. Oryx Press. 7 Ocak 2024 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 7 Ocak 2024.
- ^ El Shakry, Omnia (2020). Understanding and Teaching the Modern Middle East. University of Wisconsin Press.
- ^ Ferruh, ?mer (1964). Cahiliye Tarihi. Beyrut-Lübnan. s. 44.
- ^ ???? ??????? ???? ?? ??????? ??????? ??????????? 12 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi.? ?????? ?????? - ????? ??????: ??? ???????? ??????? ??????
- ^ "ARAP". TDV ?slam Ansiklopedisi. 23 Eylül 2019 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 7 Ocak 2024.
- ^ Frishkopf, Michael, ed. (2010). Music and media in the Arab world (1st ed.). Cairo: The American University in Cairo Press. ISBN 978-9774162930.
D?? ba?lant?lar
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]