牙冠是什么样子的图片
| Babil'in Dü?ü?ü | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 1831 Babil'in Dü?ü?ü; Büyük Kiros Babil ordusunu yeniyor. J. Martin taraf?ndan mezzotint, 1831 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Ahameni? ?mparatorlu?u |
.svg){kind=small} Yeni Babil ?mparatorlu?u | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Büyük Kiros Gobryas |
Nabonidus Bel?azzar  ? | ||||||
| Gü?ler | |||||||
| Bilinmiyor | Bilinmiyor | ||||||
Babil'in Dü?ü?ü, Yeni Babil ?mparatorlu?u'nun M.?. 539 y?l?nda Ahameni? ?mparatorlu?u taraf?ndan fethedilmesiyle meydana gelen ??kü?ünü ifade eder. Bu olay, M.?. 556 y?l?nda gen? kral Laba?i-Marduk'u devirerek tahta ??kan Nabonidus'un (Nab?-na'id) saltanat?n?n sonunu i?aret ediyordu. Nabonidus y?netimi s?k s?k askeri yetenekleriyle tan?nan ancak siyasi becerileri zay?f olan o?lu Bel?azzar'a devretti. Sonu? olarak, rahipler ve askeri s?n?f da dahil olmak üzere Babil toplumunun pek ?ok üyesi taraf?ndan sevilmiyordu.[2]
Bu s?rada Babil'in do?usunda yer alan Ahameni? ?mparatorlu?u gü? kazanmaya devam ediyordu. M.?. Ekim 539'da Büyük Kiros liderli?indeki Ahameni? ordusu Opis Muharebesi'nde Babillileri yenerek Babil'in bir satrapl?k olarak Ahameni? topraklar?na kat?lmas?na yol a?t?. Kiros Silindirine g?re, Kiros Babil halk?na sayg? g?sterece?ine s?z verdi ve hapsedilmi? olanlar? serbest b?rakt?. Bu, Yeni Babil ?mparatorlu?u'nun sonu ve b?lgede Pers egemenli?inin ba?lang?c? oldu.
Ko?ullar
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]
Eski Mezopotamya ?ehri Babil'in dü?ü?ü i? ve d?? fakt?rlerin bir kombinasyonuna ba?lanabilir. ??eride, Kral Nabonidus'un y?netimi halk ve Marduk rahipleri aras?nda yayg?n bir ho?nutsuzlukla kar??land?. Nabonidus, Babil'in koruyucu tanr?s? olan Marduk kültünü bast?rm?? ve bunun yerine Marduk rahiplerini k?zd?ran ay tanr?s? Sin kültünü te?vik etmi?ti. Buna ek olarak, Nabonidus'un tap?naklar?n temel kay?tlar?n? kazmak ve in?a tarihlerini belirlemek gibi eski ?a?lara ait u?ra?lara odaklanmas? ve Asur ?ehri Harran'da ve ??ldeki Arap tebaas? aras?nda tap?naklar? yeniden in?a etmek i?in Babil'den ayr?lmas?, krall???n savunmas?n? büyük ?l?üde yetenekli bir asker olan ancak siyasi elit taraf?ndan pek sayg? g?rmeyen o?lu Bel?azzar'?n ellerine b?rakt?.[3][3]
Bu i? huzursuzlu?a d?? bask?lar da eklenmi?ti. Mezopotamya'n?n asker? gücü geleneksel olarak daha sava??? bir devlet olan Asur'da yo?unla?m??, Mezopotamya'n?n güney b?lgesinde yer alan Babil'i fetih ve istilaya kar?? daha savunmas?z b?rakm??t?. Asur'un ??kü?üyle birlikte Babil, M.?. 539'da ?ehri fetheden Perslere kar?? savunmas?z kald?. Babil'in dü?ü?ü Yeni Babil ?mparatorlu?u'nun sonu ve Pers Ahameni? ?mparatorlu?u'nun ba?lang?c? oldu.
Haz?rl?klar
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]M? 550/549'da, Elam'daki An?an'?n Ahameni? Pers kral? Büyük Kiros, efendisi Manda ya da Med kral? Astyages'e kar?? ayakland?. Astyages'in kendi ordusunun da yard?m?yla Kiros Ekbatana'ya yerle?meyi ba?ararak Med ?mparatorlu?u'na etkin bir ?ekilde son verdi ve Persleri ?ran halklar? aras?nda egemen k?ld?. ü? y?l sonra Kiros tüm ?ran'?n kral? olmu?tu ve M? 547'de Asurlular aras?nda ??kan bir isyan? bast?rmak i?in sefere ??km??t?. Bu arada Babil kral? Nabonidus, Arap kolonisinin ??lünde kamp kurmu? ve ordunun ba??na o?lu Bel?azzar'? b?rakm??t?. M? 540 y?l?nda Kiros, Babil'in do?u topraklar?n?n ?o?unu kapsayan Suriye'yi i?gal etti. K?sa bir süre i?inde Nabonidus'un vasallar?n?n ?o?u Pers kontrolü alt?na girdi. Nabonidus, Kiros'un s?n?ra yapt??? sürekli bask?nlar nedeniyle M? 543'te Babil'e geri d?ndü.
??gal
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]M.?. 539 y?l?nda Ahameni? ?mparatorlu?u'nun kral? Büyük Kiros, günümüz Irak'?nda bulunan Babil ?ehrini i?gal etti. Babil Kronikleri ve Kiros Silindiri'nde ?ehrin bar????l bir ?ekilde ele ge?irildi?i belirtilirken, Yunan tarih?iler Herodot ve Ksenofon ?ehrin ku?at?ld???n? bildirmektedir. Daniel'in Kitab? Babil kral?n?n ?at??ma s?ras?nda ?ldürüldü?ünü belirtir. Ksenofon da dahil olmak üzere baz? kaynaklar Babil kral? Bel?azzar'?n da ?ldürüldü?ünü iddia eder. Ancak bu rivayet yayg?n olarak kabul g?rmemektedir.[4] Kesin olaylar ne olursa olsun, Babil'in hüküm süren kral? Nabonidus'un teslim oldu?u ve sürgün edildi?i ve ?ehrin ana tap?na?? Bel'in kap?lar?na Guti muhaf?zlar?n?n yerle?tirildi?i bilinmektedir. Kyros 28 ya da 29 Ekim'de Babil'e var?r ve Gobryas onun yoklu?unda kentteki temsilcisi olarak g?rev yapar. Gobryas daha sonra Babil eyaletinin valisi olarak atand?. ??galin ard?ndan Babil, Ahameni? ?mparatorlu?u'nun bir kolonisi haline geldi.
Sonras?nda ya?ananlar
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]
Yeni Babil ?mparatorlu?u daha ?nce bir nüfus transferi politikas? uygulam??t?, ancak Büyük Kiros bu sürgünlerin evlerine d?nmelerine ve yanlar?nda tanr?lar?n? ve kutsal e?yalar?n? getirmelerine izin verdi. Bu izin, Kiros'un Babil taht? üzerindeki hak iddias?n? hakl? ??karmaya ?al??t??? bir bildiri arac?l???yla verilmi?tir. ?ncil'e g?re, Kiros ayn? zamanda Yahudi sürgünlerin Babil'deki tutsakl?klar?ndan ?srail'e d?nmelerine de izin vermi?tir.[5] I. Darius ve I. Artaserhas d?nemlerinde Yahudiler aras?nda baz? huzursuzluklar olmas?na ra?men, Pers y?netimine kar?? aktif olarak isyan etmediler.[6][7]
Bir?ok Babilli, bir hükümdar?n ancak Bel ve rahipler taraf?ndan kutsand??? takdirde Bat? Asya'y? me?ru bir ?ekilde y?netebilece?ine inan?yordu. Bu nedenle Kiros, eski Babil krallar?n?n me?ru halefi oldu?unu ve Marduk taraf?ndan düzeni ve adaleti yeniden tesis etmek i?in se?ildi?ini g?stermek i?in "Babil Kral?" unvan?n? kullanmaya ba?lad?. Marduk rahipleri, Kiros'un yerel tanr?lar?n resimlerini kutsal tap?naklar?ndan ba?kent Babil'e ta??yan Nabonidus'a sayg?s?zl??? nedeniyle k?zg?n oldu?una inan?yordu.[8] ?lümünden bir y?l ?nce Kiros, o?lu II. Kambises'i Babil'de kral yaparken, kendisi i?in "(di?er) eyaletlerin kral?" unvan?n? sakl? tuttu.
Ancak I. Darius tahta ge?ip Zerdü?tlü?ün bir temsilcisi olarak hüküm sürdü?ünde Babil'in kutsama gelene?i sona erdi ve Babil'in Bat? Asya'daki y?neticileri me?rula?t?rabilece?i inanc? art?k tan?nm?yordu. Darius'un Pers kontrolünü ele ge?irmesinden k?sa bir süre sonra Babil, III. Nebukadnezar ad?n? alan Nidinta-Bel adl? yerli bir hükümdar?n y?netiminde k?sa süreli?ine ba??ms?zl???n? yeniden kazand?. Persler ?ehri fethetmeden ?nce M? 521 y?l?n?n Ekim ay?ndan Aral?k ay?na kadar hüküm sürmü?tür. Bu süre zarf?nda kuzeydeki Asur da isyan etti. Ertesi y?l Babil tekrar ayakland? ve Nebukadnezar IV ad?n? alan Arakha adl? bir Ermeni hükümdar y?netiminde ba??ms?zl???n? ilan etti. Persler ?ehri tekrar ele ge?irdikten sonra surlar? k?smen y?kt?lar. Ancak Bel'in ana tap?na?? olan Esagila, Babil vatanseverli?inin merkezi olarak kald?.[9][10]
Babil'in b?lünmesi
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Makedonya kral? Büyük ?skender M? 331'de Babil'i fethetti ve M? 323'te orada ?ldü. ?skender'in eski generalleri aras?nda on y?l süren sava?lardan sonra Babil ve Asur, Makedonya Selevkos ?mparatorlu?u'na dahil edildi.
Uzun zamand?r Seleucia'n?n kurulu?unun nüfusu Babil'in yeni ba?kentine y?nlendirdi?i ve eski ?ehrin kal?nt?lar?n?n yeni hük?met merkezinin in?aat??lar? i?in bir ta? oca?? haline geldi?i iddia edilmektedir, ancak Hellenistik D?nem'e ait Babil kroniklerin'in yak?n zamanda yay?nlanmas?, kentsel ya?am?n Part ?a??nda (M? 150 - MS 226) d?neminde de büyük ?l?üde ayn? oldu?unu g?stermi?tir. Part kral? I. Mithridatis M? 150'de b?lgeyi Part ?mparatorlu?u'na katt? ve b?lge Yunanl?lar ile Partlar aras?nda bir sava? alan? haline geldi.
Tarihyaz?m?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Nabonidus Kroni?i ve Kiros Silindiri de dahil olmak üzere ?ivi yaz?l? metinler Perslerin Babil'deki zaferinden sonra yaz?lm?? olup Kiros'u ?ehrin kurtar?c?s? ve taht?n me?ru varisi olarak sunmaktad?r.[11] Ancak modern bilim bu metinlerin kamuoyunu Nabonidus'a kar?? manipüle etmek ve Kiros'un fethini me?rula?t?rmak i?in tasarlanm?? propagandalar oldu?unu ?ne sürmektedir.[12][13] Babil'e zorla girildi?ini dü?ündüren Enlil Kap?s?'n?n yeniden in?as?na ili?kin bir makbuzun da g?sterdi?i gibi, Perslerin y?netimi ele ge?irmesine kar?? bir direni? olmas? muhtemeldir. Perslerin kentte düzenlenen bir festivalden faydalanarak kentin savunmas?n? zay?flatm?? ve sürpriz bir sald?r?ya olanak sa?lam?? olmalar? da mümkündür. Ksenofon taraf?ndan yaz?lan Kiros'un k?smen kurgusal bir biyografisi olan Cyropaedia eserinde Babil'in ele ge?irilmesi ve kral?n Gobryas ve askerleri taraf?ndan ?ldürülmesi anlat?l?r. Bu anlat?lar?n baz? tarihsel unsurlar i?erebilece?i gibi Pers saray toplumundan etkilenmi? ve abart?lm?? olabilece?i de unutulmamal?d?r.[14]
?branice ?ncil
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Ye?aya Kitab?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]
Kudüs'ün Yeni Babil ?mparatorlu?u taraf?ndan fethi ve se?kinlerinin M? 586'da sürgüne g?nderilmesi Ye?aya Kitab?'n?n olu?umunda bir sonraki a?amay? ba?lat?r. Ye?aya Kitab? sürgündeki ?srailo?ullar?'na hitap ederek onlara geri d?nü? umudu sunar.[15] Ye?aya Kitab?'n?n Babil'in yak?nda dü?ece?ine dair ?ng?rüleri ve Kiros'u ?srail'in kurtar?c?s? olarak yüceltmesi, kehanetlerini M? 550-539 y?llar?na ve muhtemelen bu d?nemin sonuna tarihlendirir.[16]
Daniel
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Daniel Kitab? (M? 2. yüzy?l), 5. b?lüm Pers istilas?ndan hemen ?nce Bel?azzar'?n son gecesini anlat?r. Hikayede Bel?assar bir ziyafet verir ve bu ziyafet s?ras?nda Babil tanr?lar?n? ?verken konuklar?na Süleyman Mabedi hazinelerinden i?ki i?irmeyi planlar. Daha sonra saray?n duvar?nda yaz? yazan bir el g?rür. Bel?assar'?n bilgeleri yetersiz kal?nca Daniel yaz?y? yorumlamas? i?in ?a?r?l?r. Bel?assar ?ldürülür ve tarihte bilinmeyen bir ki?i olan Mede Darius kral olur (Daniel 5:30-31).
Ayr?ca bak?n?z
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Kaynak?a
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- ^ Roux 1992, ss. 381-382; Oates 1986, ss. 134-135.
- ^ Haywood, John (2005). The Penguin Historical Atlas of Ancient Civilizations. Londra: Penguin Books Ltd. s. 49.
- ^ a b Olmstead, A.T. (1948). History of the Persian Empire. Univ. of Chicago Press. s. 38.
- ^ Achtemeier, (Ed.) (1985). Harper's Bible Dictionary. San Francisco: Harper & Row. s. 103.
- ^ "Isaiah 45". Biblegateway.com. 25 Mart 2005 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi.
- ^ Bright 1959, ss. 342–396.
- ^ Josephus (1999). "Antiquites Book 11:6". The New Complete Works. William Whiston taraf?ndan ?evrildi. Kregel Publications. s. 374.
- ^ Roux 1992, s. 382.
- ^ Lendering, Jona (2001). "Nidintu-Bêl". Livius. 8 Mart 2016 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 11 A?ustos 2020.
- ^ Lendering, Jona (1998). "Arakha (Nebuchadnezzar IV)". Livius. 30 Temmuz 2015 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 11 A?ustos 2020.
- ^ IsIAO, edited by A. Panaino; G. Pettinato. With the collaboration of G. P. Basello; A. Piras. Università di Bologna & (2002). Ideologies as intercultural phenomena : proceedings of the Third Annual Symposium of the Assyrian and Babylonian Intellectual Heritage Project; held in Chicago, USA, October 27–31, 2000; [Melammu symposia, vol. III]. Milano: Ed. Mimesis. ss. 144, 149-150. ISBN 8884831075.
- ^ Kuhrt, A. (1983). "The Cyrus Cylinder and Achaeminid Imperial Policy". Journal for the Study of the Old Testament. 8 (25): 83-94. doi:10.1177/030908928300802507.
- ^ Yamauchi, Edwin M. (1990). Persia and the Bible. Grand Rapids: Baker. s. 88.
- ^ Bealieu, Paul-Alain (1989). The Reign of Nabonidus, King of Babylon 556–339 B.C. New Haven CT: Yale Univ. Press. s. 143.
- ^ Barker 2003, s. 524.
- ^ Whybray 2004, s. 11-12.
