Sar?kolca

Sar?kolca
Sar?kolca
Tujik ziv
B?lge	Sincan Uygur ?zerk B?lgesi
Etnisite	Pamirler ("?in Tacikleri")
Konu?an say?s?	16.000 (2000)
Dil ailesi	Hint-Avrupa Hint-?ran ?ran Do?u ?ran Pamir dilleri ?ugni-Yazgulyam Sar?kolca; ; ; ; ; ;
Yaz? sistemi	Uygur Arap yaz?s? (gayriresm?)
Dil kodlar?
ISO 639-3	srh
Glottolog	sari1246
	Sincan Uygur ?zerk B?lgesi haritas?; Sar?kolcan?n konu?uldu?u b?lgeler a??k mavi rengiyle g?sterilir.

百度所以在自动驾驶模式下，仅有优步的这套系统处于工作状态，车辆通过激光雷达和超声波雷达来扫描和收集车辆周围环境的状态，对周围固定障碍物和车辆有着较好的识别能力，可是针对信号、灯光以及障碍物的分辨能力较差，这就要依靠视觉摄像头进行判断了。

Sar?kolca^[a] ya da Sarikoli,^[4] Do?u ?ran dillerinin Pamir alt grubuna ait bir dildir. ?in Tacikleri taraf?ndan konu?ulan dillerden biridir (?bürü Vahanca). ?in'de "Tacik dili" olarak bilinse de asl?nda Tacikistan'da konu?ulan ve Bat? ?ran dili olan Tacik?eden farkl? bir dildir.

Dilin ismi

Sar?kol dilinin ?in'deki resm? ismi "Tacik dili"dir (?ince: 塔吉克语; pinyin: Tǎjíkèyǔ). Buna ra?men, Sar?kolca asl?nda Tacikistan'da konu?ulan Tacik dili ile ayn? de?ildir; Sar?kolca, Tacikistan ile Afganistan'daki Bedah?an b?lgelerinde konu?ulan di?er Pamir dilleri ile yak?n bir akraba iken, Tacik?e, ?ran Fars?as? ve Darice ile beraber Bat? ?ran dili olan Fars?an?n ü? merkezinden birini te?kil eder.^[5] Sar?kolca, Sar?kol Krall???'n?n antik ba?kenti olan ve günümüz Ta?kurgan Tacik ?zerk ?l?esi'ne ba?l? olan Ta?kurgan kasabas?na bir at?f olarak "Ta?kurgan?" (Tashkorgani) ismiyle de an?l?r,^[6] fakat ara?t?rmac?lar?n aras?nda bu ismin kullan?m? yayg?n de?ildir.

Bu dil hakk?nda ?ngilizcede yaz?lm?? en erken kaynaklar 1870'lere dayan?r ve bu dile atfen "Sarikoli" ismini kullan?rlar.^[7] Günümüzde bu dil üzerinde ?al??an ?inli ara?t?rmac?lar, kendi yay?nlar?nda hem "Tacik" hem de "Sar?kol dili" isimlerini kullan?rlar.^[2]^[8]^[b]

Ortografi

Dilin resm? bir yaz? sistemi yoktur. ?in'de yay?n yapan ara?t?rmac? Gāo ěrqiāng/Gawarjon (高尔锵), Sar?kolca hakk?nda yazd??? kitap ve s?zlükte Uluslararas? Fonetik Alfabe'yi kullan?r;^[5]^[9] Rusya'da yay?n yapan Pakhalina ise Vahancan?n yaz? sistemine benzeyen bir alfabe kulland?.^[10]^[11]

Son senelerde ?in'de Sar?kolca konu?anlar, kendi dillerini yazmak i?in Uygur Arap yaz?s?n? kullanmaya ba?lam??t?r.^[2]

S?z varl???

Sar?kolcadaki s?z varl???n?n di?er Do?u ?ran dillerine ?ok benzemesine ra?men, Sar?kolca ve bunun yak?n akrabas? olan ?ugnan dilinde Vahanca, Pe?tuca veya Avestaca gibi di?er Do?u ?ran dillerinde rastlanmayan bir?ok s?zcük vard?r.

**?ran dillerinin s?zcük kar??la?t?rmas?**^[5]
S?zcük anlam?	Bat? ?ran dilleri		Do?u ?ran dilleri
S?zcük anlam?	Fars?a^[12]	Tacik?e^[13]	?ugnanca^[14]	Sar?kolca^[9]	Vahanca^[15]
o?ul (isim)	[pis?r] (???)	[pisar] (писар)	[put?s] (пуц)	[p?t?s] (püts)	[p?tr] (p?tr)
bu?day (isim)	[ɡ?ndum] (????)	[ɡandum] (гандум)	[?indam] (жиндам)	[?andam] (zyandam)	[??dim] (???dīm)
g?z (isim)	[t????m] (???)	[t??a?m] (чашм)	[t?sem] (цем)	[t?sem] (tsem)	[t????m] (?????m)
ate? (isim)	[ɑti?] (???)	[ota?] (оташ)	[jo?t?s] (йоц)	[jut?s] (yuts)	[r?χniɡ] (rыxnīg)
su (isim)	[ɑb] (??)	[ob] (об)	[xat?s] (x?ац)	[xat?s] (cats)	[jupk] (yupk)
el (isim)	[d?st] (???)	[dast] (даст)	[eust] (δуст)	[e?st] (zzüst)	[east] (δast)
et (isim)	[g??t] (????)	[g??t] (г?шт)	[gu?xt] (г?x?т)	[g?xt] (güct)	[gu?t] (gū??t)
di? (isim)	[d?ndan] (?????)	[dandon] (дандон)	[eind?n] (δинд?н)	[eandun] (zzandun)	[d?nd?k] (dыndыk)
ayak (isim)	[pɑ] (??)	[po] (по)	[po?e] (поδ)	[pee] (pezz)	[p?e] (pāδ)
at (isim)	[?sb] (???)	[asp] (асп)	[vo?rd??] (вор?)	[vurd??] (vurj)	[ja?] (ya?)
bulut (isim)	[?br] (???)	[abr] (абр)	[abri] (áбри)	[varm] (varm)	[mur] (mūr)
yüksek (s?fat)	[bul?nd] (????)	[baland] (баланд)	[biland] (билāнд)	[b?land] (büland)	[b?land] (b?land)
büyük (s?fat)	[k?lan] (????)	[kalon] (калон)	[?ula?] (?ула)	[lour] (lour)	[lup] (lup)
uzak (s?fat)	[d?r] (???)	[dur] (дур)	[ear] (δар)	[ear] (zzar)	[eir] (δīr)
iyi (s?fat)	[χ?b] (???)	[χub] (хуб)	[χub] (х?б)	[t??ard??] (qarj)	[baf] (baf)
yeni (s?fat)	[n?u] (??)	[nau] (нав)	[nau] (наw)	[n?d??] (nüj)	[???d] (??????d)
kü?ük (s?fat)	[χurd] (???)	[χurd] (хурд)	[d?zul] (?ул)	[d?z?l] (dzül)	[d?z?qlai] (??qlay)
?ok (zarf)	[bisjar] (?????)	[bisjor] (бисёр)	[bisjo?r] (бисйор)	[p?r] (pür)	[t?qi] (t?qi)
be? (say?)	[p?nd??] (???)	[pand??] (пан?)	[pi?nd?z] (п?н?)	[pind?z] (pindz)	[pand?z] (pān?)
yedi (say?)	[h?ft] (???)	[haft] (?афт)	[u?vd] (w?вд)	[?vd] (üvd)	[?b] (ыb)
yemek (fiil)	[χwurd] (????)	[χ?rd] (х?рд)	[χi?d] (х?д)	[χiɡ] (hig)	[jitn] (yitn)
demek (fiil)	[ɡuft] (???)	[ɡuft] (гуфт)	[l?vd] (л?вд)	[levd] (levd)	[x?nak] (x?nak)
g?rmek (fiil)	[did] (???)	[did] (дид)	[wi?nt] (w?нт)	[wand] (wand)	[winɡ] (wīng)
yapmak (fiil)	[k?rd] (???)	[kard] (кард)	[t??i?d] (ч?д)	[t??eiɡ] (qeig)	[t?s?rak] (c?rak)

Ayr?ca bak?n?z

Dipnot

^ Ayr?ca bak?n?z: Sar?kol Da?lar?
^ ?in kaynaklar?nda bir?ok farkl? transkripsiyona rastlan?r; ?r. 萨里库尔语 Sàlǐkù'ěryǔ, 萨雷阔勒语 Sàléikuòlèyǔ, 色勒库尔语 Sèlèkù'ěryǔ ya da 撒里科里语 Sǎlǐkēlǐyǔ.

Kaynak?a

^ "Sarikoli". Ethnologue. 2015. 27 Temmuz 2020 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 27 Temmuz 2020.
^ ^a ^b ^c Yang, Yi-fang; Tursun, Abdurahman; Zangbek, Aray; Qian, Wei-liang (2017). "基于"一带一路"战略视角的中国塔吉克语言文字保护与传承问题分析" ["Bir Ku?ak, Bir Yol" stratejisi bak?? a??s?na dayal? olarak ?in Tacikleri aras?nda Tacik dili ve yaz?lar?n?n korumas? ve miras? üzerine bir analiz]. 佳木斯敎育学院学报 (Jiamusi E?itim Enstitüsü Akademik Dergisi) (?ince). doi:10.3969/j.issn.1000-9795.2017.04.176. 近代以来,我国塔吉克族使用阿拉伯维吾尔文拼写高山塔吉克语
^ Hammarstr?m, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Sarikoli". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
^ ?akmak, Serkan (2017). "Sarikoli-Türk?e Dil ?li?kileri ve Sarikoli Dilindeki Kopyalanm?? Türk?e Kodlar". Dil Ara?t?rmalar?. 0 (20). s. 83 - 107. ISSN 1307-7821.
^ ^a ^b ^c 高尔锵 (Gāo ěrqiāng) (1985). 《塔吉克语简志》 (Tacik?eye Genel Bak??) (?ince). Pekin, ?in: 民族出版社 (Minzu Yay?nevi).
^ Rudelson, Justin Jon (Ocak 2005). Lonely Planet Central Asia Phrasebook: Languages Of The Silk Road [Lonely Planet Orta Asya Konu?ma K?lavuzu: ?pek Yolu Dilleri] (?ngilizce). Lonely Planet Publications. ISBN 1-74104-604-1.
^ Shaw, Robert (1876). "Ghalchah languages" [Ghalchah Dilleri (Vahanca ve Sar?kolca) Hakk?nda]. Journal of the Asiatic Society of Bengal (?ngilizce). Asiatic Society of Bengal. XIV.
^ Kurban, Xiren; Zhuang, Shu-ping (2008). "中国塔吉克语色勒库尔方言概述" [?in'deki Tacik Sar?kol Leh?esine Bir Bak??]. 语言与翻译 (Dil ve Tercüme) (?ince). doi:10.3969/j.issn.1001-0823.2008.01.003. ISSN 1001-0823.
^ ^a ^b 高尔锵 (Gāo ěrqiāng) (1996). 《塔吉克汉词典》 [Tacik?e-?ince S?zlük] (?ince). ?engdu, ?in: 四川民族出版社 (Si?uan Minzu Yay?nevi). ISBN 7-5409-1744-X.
^ Pakhalina, Tatiana N. (1966). The Sarikoli Language (Сарыкольский язык/Sarykol'skij Jazyk) [Sar?kol Dili]. Moskova, SSC: SSCB Bilimler Akademisi.
^ Pakhalina, Tatiana N. (1971). Sarikoli-Russian Dictionary (Сарыкольско-русский словарь/Sarykol'sko-russkij slovar'). Moskova, SSCB: SSCB Bilimler Akademisi.
^ 《汉语波斯语词典》 [?ince - Fars?a S?zlük] (?ince). Pekin, ?in: 北京大学伊朗文化研究所、德黑兰大学德胡达大词典编纂所 (Pekin üniversitesi ?ran Kültürü Ara?t?rma Merkezi, Tahran üniversitesi S?zlük Derleme Enstitüsü). Ekim 1996. ISBN 9787100016292.
^ "Словари - Dictionary - English - Russian - Tajik" [?ngilizce - Rus?a - Tacik?e S?zlük] (Tacik?e). 2007. 25 ?ubat 2013 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 19 ?ubat 2013.
^ Карамсхоев, Додхудо (Karamskhoyev, Dodkhudo); Грюнберг, Александр Леонович (Grünberg, Aleksandr Leonovi?) (1988). Шугнанско-русский словарь, том 1 - 3 [?ugnanca-Rus?a S?zlük: 1-3. Cilt] (Rus?a). Moskova, SSCB: SSCB Bilimler Akademisi.
^ Пахалина, Т.Н. (Pakhalina, T.H.) (1975). Ваханский язык [Vahanca] (Rus?a). Moskova, SSCB: SSCB Bilimler Akademisi.

[4] Ayr?ca bak?n?z: Sar?kol Da?lar?

[10] ?in kaynaklar?nda bir?ok farkl? transkripsiyona rastlan?r; ?r. 萨里库尔语 Sàlǐkù'ěryǔ, 萨雷阔勒语 Sàléikuòlèyǔ, 色勒库尔语 Sèlèkù'ěryǔ ya da 撒里科里语 Sǎlǐkēlǐyǔ.

[1] "Sarikoli". Ethnologue. 2015. 27 Temmuz 2020 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 27 Temmuz 2020.

[jiamusi-2] Yang, Yi-fang; Tursun, Abdurahman; Zangbek, Aray; Qian, Wei-liang (2017). "基于"一带一路"战略视角的中国塔吉克语言文字保护与传承问题分析" ["Bir Ku?ak, Bir Yol" stratejisi bak?? a??s?na dayal? olarak ?in Tacikleri aras?nda Tacik dili ve yaz?lar?n?n korumas? ve miras? üzerine bir analiz]. 佳木斯敎育学院学报 (Jiamusi E?itim Enstitüsü Akademik Dergisi) (?ince). doi:10.3969/j.issn.1000-9795.2017.04.176. 近代以来,我国塔吉克族使用阿拉伯维吾尔文拼写高山塔吉克语

[Glottolog-3] Hammarstr?m, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Sarikoli". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.

[5] ?akmak, Serkan (2017). "Sarikoli-Türk?e Dil ?li?kileri ve Sarikoli Dilindeki Kopyalanm?? Türk?e Kodlar". Dil Ara?t?rmalar?. 0 (20). s. 83 - 107. ISSN 1307-7821.

[高尔锵简志-6] 高尔锵 (Gāo ěrqiāng) (1985). 《塔吉克语简志》 (Tacik?eye Genel Bak??) (?ince). Pekin, ?in: 民族出版社 (Minzu Yay?nevi).

[Rudelson-7] Rudelson, Justin Jon (Ocak 2005). Lonely Planet Central Asia Phrasebook: Languages Of The Silk Road [Lonely Planet Orta Asya Konu?ma K?lavuzu: ?pek Yolu Dilleri] (?ngilizce). Lonely Planet Publications. ISBN 1-74104-604-1.

[Shaw-8] Shaw, Robert (1876). "Ghalchah languages" [Ghalchah Dilleri (Vahanca ve Sar?kolca) Hakk?nda]. Journal of the Asiatic Society of Bengal (?ngilizce). Asiatic Society of Bengal. XIV.

[9] Kurban, Xiren; Zhuang, Shu-ping (2008). "中国塔吉克语色勒库尔方言概述" [?in'deki Tacik Sar?kol Leh?esine Bir Bak??]. 语言与翻译 (Dil ve Tercüme) (?ince). doi:10.3969/j.issn.1001-0823.2008.01.003. ISSN 1001-0823.

[高尔锵词典-11] 高尔锵 (Gāo ěrqiāng) (1996). 《塔吉克汉词典》 [Tacik?e-?ince S?zlük] (?ince). ?engdu, ?in: 四川民族出版社 (Si?uan Minzu Yay?nevi). ISBN 7-5409-1744-X.

[Pakhalina-12] Pakhalina, Tatiana N. (1966). The Sarikoli Language (Сарыкольский язык/Sarykol'skij Jazyk) [Sar?kol Dili]. Moskova, SSC: SSCB Bilimler Akademisi.

[13] Pakhalina, Tatiana N. (1971). Sarikoli-Russian Dictionary (Сарыкольско-русский словарь/Sarykol'sko-russkij slovar'). Moskova, SSCB: SSCB Bilimler Akademisi.

[汉波词典-14] 《汉语波斯语词典》 [?ince - Fars?a S?zlük] (?ince). Pekin, ?in: 北京大学伊朗文化研究所、德黑兰大学德胡达大词典编纂所 (Pekin üniversitesi ?ran Kültürü Ara?t?rma Merkezi, Tahran üniversitesi S?zlük Derleme Enstitüsü). Ekim 1996. ISBN 9787100016292.

[15] "Словари - Dictionary - English - Russian - Tajik" [?ngilizce - Rus?a - Tacik?e S?zlük] (Tacik?e). 2007. 25 ?ubat 2013 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 19 ?ubat 2013.

[舒语词典-16] Карамсхоев, Додхудо (Karamskhoyev, Dodkhudo); Грюнберг, Александр Леонович (Grünberg, Aleksandr Leonovi?) (1988). Шугнанско-русский словарь, том 1 - 3 [?ugnanca-Rus?a S?zlük: 1-3. Cilt] (Rus?a). Moskova, SSCB: SSCB Bilimler Akademisi.

[帕卡琳娜瓦语-17] Пахалина, Т.Н. (Pakhalina, T.H.) (1975). Ваханский язык [Vahanca] (Rus?a). Moskova, SSCB: SSCB Bilimler Akademisi.

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[b]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

大腿两侧疼痛什么原因	Ecmo医学上是什么意思	莲子有什么功效	班长是什么军衔	精囊在什么位置
幽门杆菌吃什么药最好	寄生树有什么功效作用	杂菌2个加是什么意思	什么叫痉挛	市委书记是什么级别
死灰复燃是什么意思	吃布洛芬不能吃什么	69年出生属什么	可爱的动物是什么生肖	什么叫精神出轨
大便很细是什么原因	甲状腺是什么引起的	一什么知什么成语	指甲疼是什么原因	健康的舌苔是什么样的

s代表什么意思hcv9jop2ns9r.cn	没什么大不了的hcv8jop1ns9r.cn	木薯淀粉可以做什么hcv9jop5ns4r.cn	袖珍人是什么意思hcv9jop3ns9r.cn	太阳穴有痣代表什么hcv7jop4ns6r.cn
梦见好多猪肉是什么意思hcv8jop6ns7r.cn	宿便是什么颜色hcv9jop6ns5r.cn	熬夜流鼻血是什么原因hcv8jop7ns3r.cn	睡眠不好总做梦是什么原因hcv8jop5ns7r.cn	舌苔黄腻吃什么中成药hcv9jop3ns2r.cn
666什么意思hcv7jop9ns5r.cn	2001年属蛇五行属什么hcv9jop6ns1r.cn	梦见去墓地是什么预兆hcv8jop3ns6r.cn	季付是什么意思hcv8jop4ns3r.cn	狗狗为什么会咬人hcv9jop6ns6r.cn
世界上最大的哺乳动物是什么hcv8jop0ns3r.cn	辅弼是什么意思helloaicloud.com	藿香正气水有什么用xinmaowt.com	眼睛发黄是什么原因hcv8jop8ns5r.cn	梦见家被偷了什么预兆hcv8jop9ns8r.cn